მარიხუანა და კრეატიულობა – დახვეწილი კავშირი 

კანაფი ყოველთვის იყო ცნობილი, როგორც კრეატიული გონების თანამგზავრი და ეს კავშირი საყოველთაოდ აღიარებული გახდა. “ვარსკვლავების” სახელების ფართო სპექტრი, ქვეყნის ლეგენდა უილი ნელსონიდან, კანაფის მაღაზიების ქსელის მფლობელიდან, Snoop Dogg-ით დამთავრებული კანაფის საკუთარი ბრენდით, ეჭვს არ ტოვებს: მარიხუანას აფასებენ და პატივს სცემენ ხელოვანებსა და მედიას შორის. მაგრამ კრეატიული ადამიანები, როგორც მოსახლეობის კატეგორია, მრავალფეროვანია და კანაფის გავლენა ყველასთვის ინდივიდუალურია. მიუხედავად იმისა, რომ კანაფი აფართოებს წარმოსახვის საზღვრებს და ხსნის წვდომას ახალ ცნებებსა და იდეებზე, ცოტას შეუძლია ცალსახად და ყოვლისმომცველად დაახასიათოს მარიხუანას გავლენა შემოქმედებით აზროვნებაზე. მაგრამ დებატები ათწლეულების განმავლობაში მიმდინარეობს და ჯერ კიდევ არ არსებობს დამაჯერებელი კვლევები ან კონკრეტული პასუხები! ჩვენს სტატიაში შევეცდებით შევაჯამოთ ის ცოტა რამ, რაც ცნობილია მეცნიერებისა და კერძო მკვლევარების გამოცდილებიდან. 

მარიხუანა და კრეატიულობა – სამეცნიერო კვლევაში მომხმარებელთა ნახევარზე მეტმა აღნიშნა, რომ კანაფს აქვს  უნარი  გააძლიეროს კრეატიულობა, გააადვილოს და შექმნას „განსაკუთრებული“ ხედვა.  2011 წელს დოქტორმა რაიმონდ შაფერმა ჩაატარა კვლევა: მან გამოავლინა მონაწილეთა ორი ჯგუფი შემოქმედებითობის მაღალი და დაბალი დონით. ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ მეორე ჯგუფის ადამიანებში მეტყველების გამართულობა შესამჩნევად გაიზარდა მარიხუანას გავლენის ქვეშ. ხოლო პირველი ჯგუფის მონაწილეებმა თანაბრად წარმატებული შედეგი აჩვენეს ფხიზელ და არაფზიზელ მდგომარეობაში. პროფესორმა შესთავაზა კავშირის დამყარება  დაბალი კრეატიულობის მქონე რესპონდენტებში  მუშაობის გაუმჯობესების მიზნით და კანაფის უნარს შორის „სტიმულირდეს დოფამინის გამოყოფა შუბლის ქერქში“. მაშინ რატომ დარჩა შემოქმედებითი პირების მონაცემები თითქმის უცვლელი? შესაძლოა პირველ ჯგუფს თავდაპირველად გაუძლიერდა კორტიკალური ფუნქცია, ამიტომ კანაფის ეფექტი ნაკლებად გამოხატული იყო. შემოქმედებით პროცესში ტვინის რეგიონების ჩართვის შესახებ განსჯებმა განსაკუთრებული სამეცნიერო ინტერესი გამოიწვია – ამით დაიწყო ადამიანის აზროვნების შესწავლა!

კანაფი და აზროვნების სახეები- თავის ტვინის შუბლის წილის გამორჩეული თვისება – განსხვავებული აზროვნება – არის კრეატიულობის საყოველთაოდ მიღებული მაჩვენებელი. ამ ტიპის აზროვნება სპონტანურია, არ აქვს საზღვრები და ამყარებს კავშირებს მკაცრი წესების გარეშე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს არის ტვინის რეჟიმი, რომელიც ჩართულია ტვინის შტორმში, არასტანდარტული იდეების ძიებაში. შემდეგი პარამეტრები განიხილება განსხვავებული აზროვნების მახასიათებლებად: სწრაფი ფორმულირება და ანალიზი ერთდროულად რამდენიმე გადაწყვეტის მეთოდით აზროვნება, არასტანდარტული გამოსავლის შემუშავება, პრაქტიკული განხორციელების დროს სხვა ფაქტორი ასევე ხელს უწყობს განსხვავებული აზროვნების გაძლიერებას – ცერებრალური სისხლის ნაკადის გაზრდა მოწევის შემდეგ.მარიხუანა  ტვინში აქტიური სისხლით მომარაგებას უზრუნველყოფს და  ნერვულ სისტემას აღაგზნებს. ყოველდღიური სტრესისგან გათავისუფლებული, შემოქმედებითი ინდივიდები თავდაუზოგავად იძირებიან ცნობიერების სიღრმეში. არის თუ არა შედეგი  შემოქმედებითი განწყობა? დამოკიდებულია კრეატიულობაზე, რომელიც არ შეესაბამება კანაფის მოხმარების რაოდენობასა და სიხშირეს – უფრო მეტიც, ძლიერმა მოწევამ შესვენების გარეშე შეიძლება მთლიანად შეწყვიტოს თქენში მუზის არსებობა. გასათვალისწინებელია, რომ ტვინში გაძლიერებულად სისხლის მიწოდების  მატებასთან ერთად, ასევე აღინიშნება აჩქარებული გულისცემა, ისევე როგორც ზოგადი „სიფხიზლის“ ზრდა – მარიხუანას მოხმარების საერთო გვერდითი მოვლენები, განსაკუთრებით მოწევის დროს. პოტენციურად, ამ ფენომენებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს შემოქმედებითობის გამოხატვას. 2015 წლის ფსიქოფარმაკოლოგიის კვლევა მიუთითებს კორელაციაზე კანაფის ფსიქოაქტიურობას, დოზასა და შემოქმედებით პოტენციალს შორის. მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ THC-ის დაბალი დოზა ხელს უწყობს განსხვავებული აზროვნების გაზრდას, ხოლო უფრო მაღალ დოზას აქვს საპირისპირო ეფექტი, მკვეთრად ზღუდავს კრეატიულობას.

კანაფის სწორი დოზირება როგორც ზემოთ აღინიშნა, THC-ის დაბალი დოზები (5.5 მგ) აუმჯობესებს განსხვავებული აზროვნების სამ ასპექტს: პასუხების რაოდენობას, პასუხების ცვალებადობას და უნიკალურობას. თავის მხრივ, THC-ის დოზის 22 მგ-მდე გაზრდა თრგუნავს ორიგინალური ფიქრების ძიებას. შეგახსენებთ, რომ ადეკვატური  დოზა ეფუძნება კომფორტის პირად აღქმას. და არავითარ შემთხვევაში არ უნდა იფიქროთ, რომ “რაც მეტს ეწევით, მით უფრო ახლოს იქნებით შემოქმედებითობასთან”. დამწყებთათვის რეკომენდებულია კანაფის მცირე რაოდენობა, რათა შფოთვის ან პარანოიის ნაცვლად მოწევამ ეიფორიის შეგრძნება შექმნას.

 მარიხუანას კულტურული მემკვიდრეობა

 მარიხუანას ადიდებდნენ ბობ დილანიდან დაწყებული ტედ ტერნერით დამთავრებული, ბევრი დიდი მხატვარი, მოაზროვნე და მუსიკოსი გარკვეულ წარმატებას მაინც მიაწერდა მას. იყვნენ თუ არა ისინი თავდაპირველად შემოქმედებითი პიროვნებები? რა თქმა უნდა! თუმცა, თითოეულ მათგანს კანაფმა რაღაც ახალი მოუტანა და გახსნა თვითშემეცნებისა და მსოფლმხედველობის სხვა ასპექტები. სტივ ჯობსმა ერთხელ თქვა: „მარიხუანასა და ჰაშიშის ეფექტების აღწერის საუკეთესო გზა არის ის, რომ ისინი მაძლევენ სიმშვიდეს და კრეატიულობას“. კანაფის და კრეატიულობის ხშირად შეუმჩნეველი ასპექტი არის გარემო – ე.ი. განწყობისა და გარემოს მნიშვნელობა. მაგალითად, მყუდრო ადგილას და მშვიდ განწყობილებაში უფრო ადვილია დასვენება და თავისუფლად მიცემა შემოქმედებითობისთვის. პირიქითაც არის – სტრესული სიტუაცია და შფოთვა აფერხებს შემოქმედებით აქტივობას. კანაფი ხსნის ფარდას ლოგიკასა და ფანტაზიას შორის, რაც საშუალებას გაძლევთ დაინახოთ სამყაროს სხვა მხარე, რომელიც ფხიზელ გონებაზე არ შეიმჩნევა. მაგრამ სად იქნება ოდნავ გახსნილი „მესამე თვალი“ მიმართული, თქვენი გადასაწყვეტია. მთლიანობაში, როგორ ურთიერთქმედებს კანაფი შემოქმედებითობასთან, დამოკიდებულია მრავალ ფაქტორზე, მათ შორის სად, როდის და როგორ გამოვიყენებთ… და დამოკიდებულია განსაკუთრებით მწეველი ადამიანის ფსიქოლოგიაზე.